Αναδημοσίευση από το Ενημερωτικό Δελτίο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023 της ΣΟΛ Α.Ε.
www.solcrowe.gr
Η αποζημίωση που εισπράττει επιχείρηση από ασφαλιστική εταιρεία είναι αφορολόγητη, μόνο όταν καταβάλλεται στο πλαίσιο ζημίας, που προκλήθηκε από θεομηνίες, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 2 του Ν. 4797/2021 και η επιχείρηση βρίσκεται εντός της οριοθετηθείσας, με κοινή Υπουργική απόφαση του άρθρου 7 του Ν.4797/2021, πληγείσας περιοχής.
ΕΡΩΤΗΜΑ
Ανώνυμη Εταιρεία, η οποία συντάσσει τις οικονομικές της καταστάσεις σύμφωνα με το λογιστικό πλαίσιο των Ε.Λ.Π., εισέπραξε στο φορολογικό έτος 2022 αποζημίωση από ασφαλιστική εταιρεία στα πλαίσια ασφαλιστηρίου συμβολαίου πυρός λόγω ζημίας από πυρκαγιά που ξέσπασε σε χώρους του εργοστασίου της, τον Ιούνιο 2022. Η ζημιά προέκυψε από καταστροφή παγίων στοιχείων και αποθεμάτων.
Για την εκτίμηση της ζημίας, η ασφαλιστική εταιρεία όρισε εμπειρογνώμονα, ο οποίος και εκτίμησε τη ζημία που προκλήθηκε από την πυρκαγιά.
Σημειώνεται ότι στην έκθεση του ο πραγματογνώμονας της ασφαλιστικής εταιρείας αναφέρει ότι είναι άγνωστη μέχρι την ημέρα σύνταξης της έκθεσης του (Νοέμβριος 2022) η αιτία της πυρκαγιάς και ότι πιθανώς να προκλήθηκε από κεραυνό.
Ποια είναι η φορολογική αντιμετώπιση, στη φορολογία εισοδήματος, του εσόδου από την αποζημίωση που εισέπραξε η εταιρεία και της ζημίας που προέκυψε από την καταστροφή παγίων και αποθεμάτων.
ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το παραπάνω ερώτημα είναι η εξής:
– Στις διατάξεις των άρθρων 3, 4, 5 και 7 του ν. 4797/2021 «Κρατική αρωγή προς επιχειρήσεις και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς για θεομηνίες……» ορίζονται τα εξής:
Άρθρο 3 «Ορισμοί»
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται ως:
α) «Θεομηνίες»: σεισμοί, χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις και πλημμύρες, ανεμοστρόβιλοι, τυφώνες, εκρήξεις ηφαιστείων, πυρκαγιές δασών, καθώς και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές από φυσικά αίτια.
β) «Δικαιούχοι κρατικής αρωγής»:
βα) «Επιχειρήσεις»: βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, εμπορικά καταστήματα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις, επιχειρήσεις που ασκούν νόμιμη οικονομική δραστηριότητα, ……..
ββ) «Μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς»: τα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες ιδιωτικού δικαίου, τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς ή άλλους σκοπούς που ενδιαφέρουν το κοινωνικό σύνολο και δεν επιδιώκουν κέρδος, όπως φιλανθρωπικά σωματεία, κοινωφελή ιδρύματα και αστικές εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Στην αιτιολογική έκθεση επί του άρθρου 3 αναφέρονται τα εξής:
«Περιέχονται οι βασικοί ορισμοί εννοιών που χρησιμοποιούνται στην αξιολογούμενη ρύθμιση, σε αντιστοιχία με τους ορισμούς της ενωσιακής νομοθεσίας στον τομέα της επιχορήγησης των επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων μετά από θεομηνία, καθώς και σχετικών γνωμοδοτήσεων που έχουν εκδοθεί από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους στο πλαίσιο της εθνικής νομοθεσίας για την επιχορήγηση επιχειρήσεων μετά από θεομηνία.
Ειδικότερα, η θεομηνία ορίζεται με απαρίθμηση των συγκεκριμένων φυσικών φαινόμενων, όπως αυτά καθορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 107 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και κατά τα ειδικώς οριζόμενα στα στοιχεία 9 του άρθρου 2 του Κανονισμού ΕΕ) αριθ. 702/2014 (L 193) και στο άρθρο 50 του Κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 (L 187), καθώς και στο άρθρο 2 του Κανονισμού (ΕΕ) 1388/2014 (L 369). Διευκρινίζεται ότι ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 702/2014 (L 193) αφορά στις περιπτώσεις που λαμβάνουν χώρα σεισμοί, χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις και πλημμύρες, ανεμοστρόβιλοι, τυφώνες, εκρήξεις ηφαιστείων και πυρκαγιές δασών. Για τον Κανονισμό (ΕΕ) 651/2014 (L 187), θεομηνίες ορίζονται σεισμοί, χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις, πλημμύρες, ανεμοστρόβιλους, τυφώνες, ηφαιστειακές εκρήξεις και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές από φυσικά αίτια. Στον Κανονισμό (ΕΕ) 1388/2014 (L 369), ως θεομηνίες ορίζονται σεισμοί, χιονοστιβάδες, κατολισθήσεις και πλημμύρες, ανεμοστρόβιλοι, τυφώνες, εκρήξεις ηφαιστείων και πυρκαγιές δασών.
Ως προς τους δικαιούχους της κρατικής αρωγής, αποσαφηνίζεται η έννοια της επιχείρησης και της αγροτικής εκμετάλλευσης, έχοντας ληφθεί υπόψιν οι σχετικές υπ’ αρ. 15/2008 και 537/2005 γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.»
Άρθρο 4. «Επιχορήγηση επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων»
«1. Στις επιχειρήσεις και στους μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς που πλήττονται από θεομηνίες, δύναται να παρέχεται επιχορήγηση για την αντιμετώπιση των ζημιών από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 7.
2. …..
3. Η επιχορήγηση καλύπτει υλικές ζημιές που προκλήθηκαν από θεομηνία σε στοιχεία ενεργητικού, όπως εξοπλισμός, πρώτες ύλες, εμπορεύματα, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, καθώς και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, μέσα παραγωγής, συμπεριλαμβανομένου και του εγγείου κεφαλαίου και των αποθηκευμένων προϊόντων, τα οποία καταγράφηκαν ως κατεστραμμένα, πλην των ζημιών σε κτίρια.
4. Η επιχορήγηση είναι αφορολόγητη, ακατάσχετη και ανεκχώρητη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, μη εφαρμοζομένης της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής της, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν. 4172/2013, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή πιστωτικά ιδρύματα.
5. …..»
Στην αιτιολογική έκθεση επί της παραγράφου 4 του άρθρου 4 αναφέρονται τα εξής:
«Στην παρ. 4 διατυπώνεται η ρύθμιση της παρ. 3 του αρ. 36 του ν. 2459/1997, που είχε διαμορφωθεί σε συνέχεια και των πρόσφατων νομοθετικών παρεμβάσεων με την οποία ορίζεται ότι, η επιχορήγηση είναι αφορολόγητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη στη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα.»
Άρθρο 5 «Επιχορήγηση ασφαλισμένων επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων»
«1. Για τις επιχειρήσεις και τους μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς, οι οποίοι έχουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο, εφαρμόζονται τα άρθρα 4, 7 και 8, για το ποσό της ζημίας, το οποίο δεν καταβάλλεται από την ασφαλιστική εταιρεία.
2. Για την εφαρμογή των άρθρων 7 και 8 απαιτείται η ολοκλήρωση της διαδικασίας προσδιορισμού του ποσού που καταβάλλεται από την ασφαλιστική εταιρεία.
3. Το ποσό της ζημίας που καταβάλλεται από την ασφαλιστική εταιρεία είναι αφορολόγητο, ακατάσχετο και ανεκχώρητο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, μη εφαρμοζομένης της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής της, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη στη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα.
Στην αιτιολογική έκθεση επί του άρθρου 5 αναφέρονται τα εξής:
«Διευκρινίζονται τα θέματα επιχορήγησης επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων που έχουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Με στόχευση την κινητροδότηση της ιδιωτικής ασφάλισης, ρυθμίζεται ότι οι ασφαλισμένες επιχειρήσεις μπορούν να λαμβάνουν επιχορήγηση επιπλέον της αποζημίωσης μόνο για το ποσό της ζημίας το οποίο δεν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο και για το ποσοστό το οποίο θα ορίζεται στην απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, ενώ για τους ίδιους λόγους επεκτείνεται το αφορολόγητο, ακατάσχετο και ανεκχώρητο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, καθώς και η μη υπαγωγή σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, η μη δέσμευση και ο μη συμψηφισμός με βεβαιωμένα χρέη στη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα πέραν της επιχορήγησης και για το ποσό που καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο.
Περαιτέρω, προς αποτροπή της καταβολής επιχορήγησης για ποσό καλυπτόμενο από την ιδιωτική ασφάλιση με πρόκληση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, ορίζεται ότι, για την εφαρμογή των διατάξεων της επιχορήγησης, απαιτείται η προηγούμενη ολοκλήρωση της διαδικασίας προσδιορισμού του ποσού της ζημιάς που καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο.»
Άρθρο 7. Διαδικασία επιχορήγησης επιχειρήσεων και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων
1. Μετά από την επέλευση της θεομηνίας, οι επιχειρήσεις και οι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς που επλήγησαν απευθύνονται στον περιφερειακό συντονιστή κρατικής αρωγής της περιφερειακής τους ενότητας του άρθρου 15, ο οποίος τους ενημερώνει ως προς τη συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατά το στάδιο εκτίμησης και καταγραφής των ζημιών.
2. Με απόφαση του αρμόδιου αντιπεριφερειάρχη, στον οποίο έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες που απορρέουν από το άρθρο 160 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87),συστήνονται οι επιτροπές κρατικής αρωγής του άρθρου 16, οι οποίες είναι αρμόδιες για την εκτίμηση και καταγραφή των ζημιών των επιχειρήσεων και των μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέων από τη θεομηνία, καθώς και για τη συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών, σύμφωνα με το άρθρο 16.
3. Κατόπιν της οριοθέτησης της πληγείσας περιοχής και τη διαπίστωση της έκτασης των ζημιών, ο αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης, διαβιβάζει στη Διεύθυνση Κρατικής Αρωγής του Υπουργείου Οικονομικών, φάκελο με τη συγκεντρωτική κατάσταση των επιχειρήσεων και των φορέων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που επλήγησαν και των εκτιμώμενων ζημιών, υπογεγραμμένη από τα μέλη της αρμόδιας επιτροπής κρατικής αρωγής του άρθρου 16, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπως καθορίζονται με την απόφαση του Υπουργού Οικονομικών της παρ. 7………
(….)
– Στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 21 του ν. 4172/2013 ορίζονται τα εξής:
«2. Το κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα προσδιορίζεται για κάθε φορολογικό έτος με βάση το λογαριασμό αποτελεσμάτων χρήσης, ο οποίος συντάσσεται σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία. Σε περίπτωση που η επιχείρηση εφαρμόζει Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, το κέρδος προσδιορίζεται αποκλειστικά, σύμφωνα με τον πίνακα φορολογικών αποτελεσμάτων χρήσης.»
– Στη ΠΟΛ.1073/2015 με την οποία έγινε κοινοποίηση και ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 24 του ν. 4172/2013 αναφέρονται και τα εξής:
«6.Με την παρ. 5 του ιδίου άρθρου, ορίζεται ότι η διενέργεια των φορολογικών αποσβέσεων για κάθε έτος με τους καθορισθέντες νέους συντελεστές αποσβέσεων της παρ.4 γίνεται σε ετήσια βάση, είναι υποχρεωτική και δεν επιτρέπεται η μεταφορά αποσβενόμενων ποσών μεταξύ οικονομικών χρήσεων (φορολογικών ετών). Υπόχρεοι είναι φορολογούμενοι, οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους πάγια περιουσιακά στοιχεία, ανεξαρτήτως αν τα χρησιμοποιούν οι ίδιοι ή τα εκμισθώνουν ή τα εκμεταλλεύονται με οποιοδήποτε τρόπο, καθώς και ο μισθωτής σε περίπτωση χρηματοοικονομικής μίσθωσης της παρ.2.
(….)
7. Με την παρ. 6 του ίδιου άρθρου, ορίζεται ότι η φορολογική απόσβεση ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου αρχίζει από τον επόμενο μήνα εντός του οποίου χρησιμοποιείται ή τίθεται σε υπηρεσία από τον φορολογούμενο κατ’ αναλογία με τους συντελεστές της παραγράφου 4 και όχι από το μήνα που αυτό άρχισε να χρησιμοποιείται ή να λειτουργεί.
Σε περίπτωση πώλησης του παγίου πριν την ολοσχερή απόσβεσή του, διενεργούνται αποσβέσεις μέχρι και τον τελευταίο μήνα που χρησιμοποιήθηκε, χωρίς να ενδιαφέρει ο αριθμός των ημερών που χρησιμοποιήθηκε τον μήνα αυτό.»
– Στη γνωμοδότηση του ΣΛΟΤ 258/2020 με θέμα «Κλοπή ασφαλισμένου ΙΧΕ ιδιοκτησίας ΙΚΕ» αναφέρονται τα εξής:
«Η απώλεια του οχήματος και η σχετική απαίτηση για πληρωμές αποζημίωσης από τρίτα μέρη είναι ξεχωριστά οικονομικά γεγονότα και πρέπει να αντιμετωπίζονται λογιστικά ως ακολούθως:
α) η ζημιά από τη διαγραφή του οχήματος που εκλάπη θα ισούται με τη λογιστική αξία του οχήματος και θα περιληφθεί στην κατάσταση αποτελεσμάτων στη χρήση που το όχημα διαγράφεται.
β) η αποζημίωση από τρίτα μέρη για το όχημα που εκλάπη συμπεριλαμβάνεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων όταν καθίσταται απαιτητή. Η αποζημίωση καθίσταται απαιτητή όταν αποκτάται το δικαίωμα είσπραξής της από την ασφαλιστική εταιρεία. Το δικαίωμα είσπραξης της αποζημίωσης μπορεί να τεκμηριώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο (π.χ. αλληλογραφία με την ασφαλιστική εταιρεία).
Σε περίπτωση που η αποζημίωση καταστεί απαιτητή στην ίδια περίοδο με την κλοπή, στην κατάσταση αποτελεσμάτων, η ζημιά από την κλοπή δύναται να παρουσιάζεται συμψηφιστικά με το ποσό της αποζημίωσης.».
Από τα ανωτέρω αναφερόμενα προκύπτουν τα εξής:
– Η αποζημίωση που εισπράττει επιχείρηση από ασφαλιστική εταιρεία θεωρείται αφορολόγητη, μόνο όταν καταβάλλεται στο πλαίσιο ζημίας, που προκλήθηκε από θεομηνίες, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 4979/2021 και η επιχείρηση βρίσκεται εντός της οριοθετηθείσας, με κοινή Υπουργική απόφαση του άρθρου 7 του ν. 4797/2021, πληγείσας περιοχής. Αυτό προκύπτει από την εισηγητική έκθεση του άρθρου 5 του ν. 4979/2021, στην οποία αναφέρεται ότι για τον ίδιο λόγο που είναι αφορολόγητη, βάσει του άρθρου 4, η καταβληθείσα από το Δημόσιο επιχορήγηση λόγω θεομηνίας, για τον ίδιο λόγο επεκτείνεται το αφορολόγητο, πέραν της επιχορήγησης, και για το ποσό που καλύπτεται από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο.
Επομένως η εταιρεία προκειμένου να απαλλαγεί του φόρου εισοδήματος για την εισπραχθείσα αποζημίωση θα πρέπει να έχει διαθέσιμα όλα εκείνα τα δικαιολογητικά, που ορίζει η κείμενη νομοθεσία και οι Υπουργικές αποφάσεις, που να αποδεικνύουν ότι επλήγη από θεομηνία, που εκδηλώθηκε εντός περιοχής, που οριοθετήθηκε από την Κ.Υ.Α. του άρθρου 7 του ν. 4797/2021 μετά την επέλευση της θεομηνίας.
Σε κάθε άλλη περίπτωση καταβολής αποζημίωσης από ασφαλιστική εταιρεία, πέραν αυτής που αποδεδειγμένα προκλήθηκε από θεομηνία, αυτή φορολογείται, με τις γενικές διατάξεις του ΚΦΕ, ως έσοδο επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Η ζημία που προέκυψε από την καταστροφή των παγίων και των αποθεμάτων, ως πραγματοποιημένη και εκκαθαρισμένη, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα κατά το χρόνο επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος.
– Οι φορολογικές αποσβέσεις της χρήσης 2022 των παγίων που καταστράφηκαν, θα πρέπει να υπολογιστούν κανονικά μέχρι και το χρόνο της καταστροφής τους, γιατί πέραν της υποχρεωτικότητας που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4172/2013, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και για τον ορθό υπολογισμό του κόστους των παραχθέντων ετοίμων προϊόντων.
Μετά τον υπολογισμό της αναλογίας των αποσβέσεων για τα πάγια που καταστράφηκαν, το αναπόσβεστο υπόλοιπο τους αναγνωρίζεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων ως ζημία εκπιπτόμενη φορολογικά και η εισπραχθείσα ασφαλιστική αποζημίωση ως έσοδο. Επειδή δε, στην περίπτωση του ερωτήματος η αποζημίωση εισπράχθηκε την ίδια περίοδο με την καταστροφή των παγίων, στην κατάσταση αποτελεσμάτων, δύναται η ζημιά από την καταστροφή να παρουσιαστεί συμψηφιστικά με το ποσό της αποζημίωσης.
Η ανωτέρω διατυπωθείσα γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής βασίστηκε αποκλειστικά στις πληροφορίες και τα δεδομένα που περιλαμβάνονται στην διατύπωση του ερωτήματος.
Νομοθεσία – Νομολογία
Άρθρα 3, 4, 5 και 7 του Ν. 4797/2021
Άρθρο 21 Ν. 4172/2013
ΠΟΛ.1073/2015
ΣΛΟΤ 258/2020
Πηγή:Taxheaven.gr
